rybowanie.pl

Ryby - ryby właściwe (łac. Pisces) – tradycyjna nazwa zmiennocieplnych kręgowców wodnych oddychających skrzelami, posiadających szczęki i poruszających się za pomocą płetw. Niezwykle zróżnicowane pod względem budowy zewnętrznej i wewnętrznej, ubarwienia oraz przystosowania do warunków środowiska. Stanowią najliczniejszą grupę współcześnie żyjących kręgowców (ponad połowę). Na świecie znanych jest ponad 30 tys. współcześnie żyjących, naukowo opisanych gatunków. Ryby są najstarszymi kręgowcami świata, pojawiły się około 480 mln lat temu. W Polsce występuje około 120 gatunków.

Dział zoologii zajmujący się rybami to ichtiologia.

Systematyka:
Ryby stanowią takson parafiletyczny, ponieważ każdy klad obejmujący ryby obejmuje również czworonogie (łac. Tetrapoda), które nie są rybami. Z tego powodu tradycyjnie rozumiane ryby (łac. Pisces) nie są już traktowane jako jednostka taksonomiczna.

Obecnie zwierzęta zaliczane do ryb dzielone są na gromady:

• śluzice (łac. Myxini)
• cefalaspidokształtne ( łac. Cephalaspidomorphi)
• ryby pancerne († łac. Placodermi)
• ryby chrzęstnoszkieletowe (łac. Chondrichthyes)
• fałdopłetwe († łac. Acanthodii)
• promieniopłetwe (łac. Actinopterygii)
• mięśniopłetwe (łac. Sarcopterygii)

Występowanie:
Wszystkie typy zbiorników wodnych na Ziemi - za wyjątkiem zbiorników o skrajnie trudnych warunkach chemicznych lub termicznych - np. jeziorka po wulkaniczne lub gejzery.

Cechy charakterystyczne ryb:

• ciałoopływowe, kształtu zwykle wrzecionowatego, przystosowane do pokonywania oporu wody
• głowa łączy się z tułowiem nieruchomo, nie występuje odcinek szyjny
• szkielet chrzęstny, częściowo skostniały lub kostny
• otwór gębowy zaopatrzony w ruchome szczęki
• kończyny przednie przekształcone w płetwy piersiowe, tylne – w płetwy brzuszne
• skóra u większości gatunków pokryta łuskami, u niektórych naga (bez łusek), gruba, z licznymi gruczołami śluzowymi
• wiele gatunków posiada pęcherz pławny
• oddychają skrzelami, niektóre gatunki mogą oddychać powietrzem atmosferycznym dzięki uchyłkom jelita
• większość posiada charakterystyczny dla ryb narząd – linię boczną (opisana w sekcji - Anatomia ryb)
• zmiennocieplne
• zamknięty układ krążenia
• rozdzielnopłciowe
• w większości jajorodne

Znaczenie gospodarcze ryb:
Ryby przetwarzają bezużyteczne – z punktu widzenia człowieka – rośliny i zwierzęta wodne na wartościowe dla niego mięso. Są wykorzystywane na całym świecie w celach konsumpcyjnych, przemysłowych oraz rekreacyjno-poznawczych:

• Konsumpcja (pożywienie) – od najdawniejszych czasów ryby są jednym z podstawowych składników pożywienia człowieka. Rybie mięso jest łatwo przyswajalne i wartościowe pod względem odżywczym. Zawiera wysokiej jakości białko, jod, fosfor, potas, wapń oraz witaminy A i D.
• Przemysł – dostarczają surowca dla przemysłu rybnego, farmaceutycznego, do produkcji nawozów, klejów, karmy dla zwierząt i innych (np. z łusek uklei produkowano sztuczne perły i inne tanie imitacje klejnotów).
• Akwarystyka – stanowią obiekt badań naukowców (laboratoria, ośrodki naukowe), są prezentowane w akwariach publicznych, hodowane w akwariach prywatnych. Istnieje wiele firm wyspecjalizowanych w poławianiu, hodowli i dystrybucji ryb akwariowych.
• Rybowanie (wędkarstwo) – popularny na całym świecie rodzaj hobby i sportu polegający na łowieniu ryb przy pomocy wędki.
• Są bioindykatorami czystości wód.

Zagrożenia:
Odmienne środowiska w jakich żyją ludzie i ryby nie zmniejszają faktu, że wzajemnie mogą być dla siebie zagrożeniem.

Zagrożenia dla człowieka:

• niebezpieczeństwo pogryzienia – wiele gatunków dużych, drapieżnych ryb (rekiny, barrakudy) jest zdolnych do zaatakowania człowieka, który podczas kąpieli, z ich punktu widzenia, naruszył ich terytorium lub przypomina naturalne pożywienia np. fokę.
• niebezpieczeństwo zatrucia – mięso ryb jest uważane za smaczne i zdrowe, jednak istnieją gatunki, a nawet całe rodziny ryb, których mięso jest dla człowieka śmiertelnie trujące (takifugu, rozdymkokształtne). Inne natomiast są wyposażone w kolce połączone z gruczołem jadowym (skorpenokształtne).

Zagrożenia dla ryb:

• przełowienie – nadmierna, niekontrolowana eksploatacja łowisk
• zatrucie środowiska – ograniczanie obszaru występowania gatunków poprzez pogarszanie parametrów wody.